Ο 44ος

I’m black and I’m proud of it

Δεν είναι τυχαίο το ότι οι δύο πολιτικοί αρχηγοί των οποίων οι απόψεις για το εκλογικό αποτέλεσμα στις ΗΠΑ ουσιαστικά ταυτίστηκαν, εκπροσωπούν τα δύο (υποτιθέμενα) άκρα του εγχώριου πολιτικού φάσματος. Η κυρία Παπαρήγα απαξίωσε το γεγονός συγκρίνοντας «το σαξόφωνο του Κλίντον» με «το χρώμα του Ομπάμα». Μόνο που στη μία περίπτωση έχουμε να κάνουμε με επικοινωνιακό τερτίπι του καπιταλισμού (που σημειολογικά παραπέμπει σε ροζ σκάνδαλο), ενώ στην άλλη με μία μακραίωνη ιστορία φυλετικού μίσους που επιτέλους γυρίζει μια καινούργια σελίδα. Δεν είναι το ίδιο Αλέκα μου. Όπως δεν είναι το ίδιο το να εξομοιώνει κανείς τους αιματοβαμμενους αγώνες της λαϊκής τάξης με τις κακόγουστες φιέστες ενός εκλιπόντος ολοκληρωτικού καθεστώτος (το οποίο εσύ επιμένεις να υπερασπίζεσαι).

Στην αντιπέρα όχθη, ο Χερ Καρατζαφέρης θυμήθηκε τον κομμουνιστή Μάο (!) και την παροιμία του «άσπρη γάτα, μαύρη γάτα, κι οι δύο ποντίκια πιάνουν». Ισοπέδωση και σπέκουλα υπεράνω (και καλά) ρατσιστικών και διχαστικών προκαταλήψεων. Δηλαδή, η πεμπτουσία του πολιτικού λόγου μιας παράταξης που όσο και να προσπαθεί, ποντίκια δεν πρόκειται ποτέ να πιάσει. Μόνο κατσαρίδες… Ισχυρή Αμερική Γιώργο μου δεν σημαίνει κατ’ ανάγκην Μπους, όπως ισχυρή Γερμανία δεν σημαίνει κατ’ ανάγκην Χίτλερ. Υπάρχουν και άλλοι τρόποι για να κατακτήσει κανείς τον κόσμο πέρα από τον δικό σου.

Κάποιοι υποστηρικτές της αξιωματικής αντιπολίτευσης προσπαθούν να συνδέσουν έμμεσα τον θρίαμβο του Δημοκρατικού υποψηφίου Μπαράκ Ομπάμα με τη χλιαρή επικράτηση της παράταξης τους στις ντόπιες δημοσκοπήσεις. Οι ευσεβείς τους πόθοι δεν μπορούν παρά να αδικούν κατάφωρα τον αρχηγό τους, ο οποίος αδυνατεί να εκφέρει μια ολόκληρη πρόταση χωρίς να συμβουλευτεί πρώτα τις σημειώσεις του. Σε αντίθεση με τον νεοεκλεγέντα πρόεδρο των ΗΠΑ, που εκφώνησε μια από τις συγκλονιστικότερες ομιλίες της νεότερης Ιστορίας χωρίς το βλέμμα του να αφήσει ούτε για μια στιγμή τους χιλιάδες ανθρώπους που τον στήριξαν στην πορεία του προς το Λευκό Οίκο. Αν δεν μπορούσε να το κάνει άλλωστε δεν θα είχε πάει και πολύ μακριά…

Με τον Καραμανλή δεν αξίζει να ασχοληθώ, καθώς είναι ήδη τόσο χαμένος όσο ο Μακ Κέην ποτέ δεν υπήρξε. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι εξισώνω την πολιτική που πρεσβεύει ο καθένας τους. Στο κάτω-κάτω, ο Μακ Κέην είναι ένας έντιμος άνθρωπος που παραδέχεται ότι υπήρξαν λάθη στη μέχρι τώρα διακυβέρνηση των Ρεπουμπλικάνων.

Ούτε έχει νόημα να ευτελίσω ένα κοσμοϊστορικό γεγονός παρομοιάζοντας το φαινόμενο Ομπάμα με το φαινόμενο Τσίπρα. Άλλωστε ο Ομπάμα είναι πολλά πράγματα αλλά όχι αριστερός, ενώ ο Τσίπρας είναι εν δυνάμει πολλά πράγματα αλλά απέχει πολύ από το να είναι έτοιμος για μία τέτοια θεαματική επιτυχία. Πιθανότατα δεν θα το καταφέρει ποτέ κιόλας, εκτός κι αν αφουγκραστεί το σύνολο των απόψεων του ελληνικού λαού και προσπαθήσει να συνθέσει μία πολιτική που δεν θα στηρίζεται σε ταμπέλες και φοβίες. Αν δεν το κάνει αυτός πάντως, κάποιος πρέπει να το κάνει και σύντομα.

Όσο και να προσπαθούμε όμως να στριμώξουμε μία διεθνή εξέλιξη αυτού του μεγέθους μέσα στη δική μας άβολη πραγματικότητα, αυτό που δείχνει να μας διαφεύγει είναι ο συμβολισμός σε όλες του τις προεκτάσεις. Γιατί αυτό που μετράει στον Ομπάμα δεν είναι μόνο το ότι είναι μαύρος. Ούτε μόνο το ότι είναι Αμερικάνος. Ούτε μόνο το ότι είναι πιο προοδευτικός από τον προκάτοχο του. Ούτε καν μόνο το ότι καλείται να αντιμετωπίσει μια τεράστια κρίση και να αποδειχθεί ο ηγέτης που υπόσχεται ότι είναι. Αυτό που μετράει στον Μπαράκ Χουσσεΐν Ομπάμα είναι ότι είναι όλα τα παραπάνω κι ακόμα περισσότερα. Κι ότι εμφανίστηκε από το πουθενά, ενσαρκώνοντας με την πορεία του όχι απλά το αμερικάνικο όνειρο αλλά το παγκόσμιο όραμα. Μιας ανθρωπότητας που δεν επιτρέπει σε μισαλλόδοξους διαχωρισμούς και ιδεολογικές παρωπίδες να την καταδικάσουν στο μεσαιωνικό σκοτάδι. Ενδεχομένως να μην τα καταφέρει βέβαια ο Ομπάμα, αν και προσωπικά με έχει πείσει ότι το εννοεί και το πιστεύει περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο πολιτικό έχω παρακολουθήσει τα τελευταία τριάντα χρόνια.

Η ανακατανομή του πλούτου μπορεί να μην επιτευχθεί ποτέ στον βαθμό που πολλοί από εμάς θα θέλαμε, αλλά η ανακατανομή της αξιοπρέπειας έχει ξεκινήσει ήδη. Αν αυτός ο άνθρωπος μπόρεσε να γίνει πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, τότε κανένας αλήτης δεν έχει πια το δικαίωμα να φέρεται σε σένα λες και είσαι σκλάβος του. Κανένας αλήτης δε μπορεί πια να καυχιέται για την ανωτερότητα της φυλής του χωρίς να αμφισβητείται ανοιχτά η νοημοσύνη του. Κανένας αλήτης δεν μπορεί να σε πείσει ότι το μέλλον σου του ανήκει επειδή το κληρονόμησε ή το κέρδισε στο χρηματιστήριο. Αξιοπρέπεια. Μία ξεχασμένη σχεδόν έννοια που έρχεται να παρασύρει σαν ποτάμι τα περιττώματα που μας κατακλύζουν και μας μολύνουν. Καιρός ήτανε.

Το πόσο αποτελεσματικός πρόεδρος θα αποδειχτεί ο Μπαράκ Ομπάμα μένει να το δούμε, δεδομένου ότι θα του δοθεί η ευκαιρία να το πράξει όπως αυτός οραματίζεται. Το σίγουρο είναι ότι πρόκειται για κάτι παραπάνω από άλλον έναν χαρισματικό πολιτικάντη. Είναι ηγέτης ο άνθρωπος. Και οι μεγάλοι ηγέτες που καταφέρνουν να κινούν και να συγκινούν τα πλήθη πάντα συνδέονται με μεγάλες αλλαγές στην Ιστορία. Είτε προς το καλύτερο είτε προς το χειρότερο. Είναι τουλάχιστον αφελές να προσποιούμαστε ότι δεν μας αφορά, λες και μόνον οι αποικίες και τα προτεκτοράτα επηρεάζονται από τις δραματικές εξελίξεις στα εσωτερικά των υπερδυνάμεων. Η αλλαγή ήρθε, και είναι βαθύτατα πολιτική, οικονομική, θρησκευτική, φυλετική, περιβαλλοντική και πολιτισμική. Στο χέρι μας είναι αν θα την αγνοήσουμε ή όχι.

Τα «αμερικανάκια» πάντως δεν το έκαναν.

Μαθήματα αμερικανικής ιστορίας. Και όχι μόνον…