Χειραγώγηση vs. Χειραφέτηση

Ας ξεκινήσουμε με ένα φαινομενικά απλοϊκό αξίωμα: Η ολιγαρχία επιβάλει τη βούληση της στην πλειοψηφία μέσω της προπαγάνδας. Και γνωρίζει να το κάνει καλά εδώ και χιλιετίες – παραπληροφορώντας, αποπροσανατολίζοντας, φανατίζοντας, διχάζοντας, τρομοκρατώντας. Προσφέροντας πλούσιο θέαμα κι έντονες συγκινήσεις. Χωρίς μηχανισμούς προπαγάνδας δεν θα υπήρχαν θρησκευτικά δόγματα, εθνικές συνειδήσεις, φυλετικά μίση και πολιτικές ιδεολογίες. Ή και να υπήρχαν, δεν θα αφορούσαν παρά ελάχιστους. Ακόμα και η συντεταγμένη βία (στρατιωτική, αστυνομική, επαναστατική, κλπ) εκπορεύεται από την προπαγάνδα, αφού κανένας δεν είναι διατεθειμένος να ρισκάρει τη σωματική του ακεραιότητα (πόσο μάλλον τη ζωή του) προκειμένου να υπερασπιστεί κάτι στο οποίο δεν πιστεύει.

Το μυστικό όπλο της προπαγάνδας είναι ένα και μοναδικό: Η ικανότητα να συνθέτει και να αφηγείται ιστορίες που συναρπάζουν τις μάζες. Μπορεί να σας ακούγεται παράξενο, αλλά αρκεί να αναλογιστείτε το πρόσφατο όργιο χειραγώγησης της κοινής γνώμης μέχρι να ανακοινωθεί η πρωθυπουργοποίηση του Λουκά Παπαδήμου: Ίντριγκες, έριδες, διαρροές, εικασίες, δραματικές εκκλήσεις, εσχατολογικές προβλέψεις, πατριωτικές κορώνες, θεατρινίστικες αποχωρήσεις, απρόσμενες ανατροπές και τεράστιες δόσεις σασπένς. Μία πολυδιάστατη και μεταμοντέρνα ιστορική αφήγηση, που ενσωματώνει επιρροές από τα γραπτά του Μακιαβέλι μέχρι και τα μυθιστορήματα της Αγκάθα Κρίστι (με τον Φίλιππο Πετσάλνικο στον ρόλο του ύποπτου μπάτλερ χωρίς άλλοθι). Μέσα σε λίγες ημέρες, η συντονισμένη προσπάθεια κέντρων εξουσίας και μέσων μαζικής εξημέρωσης είχε σαν αποτέλεσμα να αποδεχτεί μεγάλη μερίδα του ελληνικού λαού έναν σχετικά άγνωστο και μη εκλεγμένο τεχνοκράτη ως σωτήρα, και μία κεντροδεξιά-ακροδεξιά συγκυβέρνηση σαν μοναδική κι αυτονόητη λύση ανάγκης (ενώ την τελευταία φορά που είχαμε εκλογές, οι ψηφοφόροι υποτίθεται ότι είχαν επιλέξει σοσιαλισμό). Η ιδιότυπη αυτή εκτροπή πολιτεύματος στέφθηκε με επιτυχία γιατί οι θεσμικοί και εξωθεσμικοί εκπρόσωποι της εξουσίας απευθύνθηκαν με αποτελεσματικό τρόπο στα αρχέγονα ανθρώπινα ένστικτα – από τη μία καλλιεργώντας τη μέγιστη δυνατή ανασφάλεια κι από την άλλη αφήνοντας να λάμψει στο τέλος μια αχτίδα απατηλής ελπίδας. Παλιά και δοκιμασμένη συνταγή χειραγώγησης, που δουλεύει πάντα.

Ωραία, ίσως σκεφτούν κάποιοι από αυτούς που αντιδρούν στο παρόν σύστημα εξουσίας (συχνά επειδή έχουν πέσει οι ίδιοι θύματα κάποιας εναλλακτικής μορφής προπαγάνδας). Ας κάνουμε τότε κι εμείς το ίδιο από την ανάποδη, ελπίζοντας ότι η πολυσυλλεκτική (και σε μεγάλο βαθμό ερασιτεχνική) αντιπροπαγάνδα μας θα καταφέρει να ανατρέψει τις ισορροπίες. Κατά κάποιον τρόπο, το κάνουμε ήδη άλλωστε – γράφοντας τις απόψεις μας στα social media, ανεβάζοντας βιντεάκια και φωτοσοπιές, μοιράζοντας φυλλάδια και τοιχοκολλώντας αφίσες. Μερικές φορές αφηγούμαστε την ιστορία μας ευρηματικά κι επιτυχημένα. Άλλες φορές πάλι, όχι. Ίσως γιατί δεν συνειδητοποιούμε ότι πέρα από αυτό που θέλουμε να πούμε, είναι εξίσου σημαντικό και το πώς θα το πούμε – καθώς και το πόσο αναγνωρίσιμοι και αξιόπιστοι έχουμε καταφέρει να γίνουμε στο κοινό που απευθυνόμαστε. Δεν αρκεί να νομίζουμε ότι έχουμε το δίκιο με το μέρος μας για να μας ακολουθήσουν τα πλήθη στον άνισο αγώνα μας. Χωρίς σενάριο, σκηνοθεσία και πρωταγωνιστές της προκοπής δεν έχουμε καμία τύχη.

Το πρόβλημα με την προπαγάνδα όμως είναι ότι ανεξάρτητα από το ποιον εξυπηρετεί, αντί να αφυπνίζει συνειδήσεις δημιουργεί οπαδούς. Κι αυτό είναι πάντοτε επικίνδυνο, γιατί οι οπαδοί είναι ανελεύθεροι άνθρωποι που ζουν βυθισμένοι στο σκοτάδι της μίας και μοναδικής ‘Αλήθειας’. Κι όταν οι αντικειμενικές συνθήκες γύρω τους δυσκολεύουν, οι οπαδοί γίνονται επιρρεπείς στο να χάσουν την ανθρώπινη υπόσταση τους και να μετατραπούν σε κτήνη. Αυτός είναι και ο λόγος που κατά καιρούς αντιτίθεμαι παθιασμένα σε χυδαίους λαϊκισμούς κι αψυχολόγητους τραμπουκισμούς κάθε είδους. Ακόμα κι αν ο σκοπός είναι ιερός, τα μέσα δεν αγιάζουν. Είτε μιλάμε για μούντζες είτε για πέτρες, όταν η ιστορία μας παύει να βγάζει νόημα, το μοναδικό αφηγηματικό εύρημα που μπορεί να επιφέρει κάποιου είδους κάθαρση είναι ένας από μηχανής θεός. Μηχανοκίνητος ενίοτε.

Πιστεύω ακράδαντα ότι η μόνη διέξοδος από τον φαύλο κύκλο της προπαγάνδας είναι η χειραφέτηση των ανθρώπων. Η πνευματική διαύγεια και ανεξαρτησία, έτσι όπως διαμορφώνεται από την παιδεία και τον πολιτισμό. Η διαρκής αναζήτηση της ουσίας των πραγμάτων και η κριτική σκέψη που αμφισβητεί τις ‘υπέρτατες αξίες’ του έθνους, του χρήματος και των κάθε λογής ειδώλων (θρησκευτικών, πολιτικών, πολιτισμικών, κλπ). Η αποδοχή της διαφορετικότητας και η αλληλεγγύη σαν στάση ζωής και όχι σαν κούφιο σύνθημα. Η επίγνωση ότι δεν υπάρχουν μοναδικές αλήθειες και αναπόφευκτες λύσεις. Η ειλικρίνεια και η εντιμότητα, απέναντι στον εαυτό μας αλλά και στους γύρω μας. Η δημοκρατία – που εφόσον στηρίζεται σε ελεύθερους, σκεπτόμενους και κοινωνικά ευαίσθητους πολίτες δεν έχει να φοβηθεί τίποτα κι από κανέναν.

Και πώς θα φτάσουμε ως εκεί ρε φίλε; Με λόγια και αγνές προθέσεις; Εδώ δεν υπάρχουν λεφτά ούτε για τα αναγκαία, με την παραγωγή παιδείας και πολιτισμού θα ασχολούμαστε; Στο επόμενο ποστ σκοπεύω να παρουσιάσω μία πρόταση για ένα συλλογικό εγχείρημα περιορισμένης εμβέλειας, που ναι μεν δεν πρόκειται να σκοτώσει τον δράκο της προπαγάνδας, αλλά τουλάχιστον έχει κάποιες πιθανότητες να υπονομεύσει την παντοκρατορία ενός βαθιά σκοταδιστικού κι αντιδημοκρατικού συστήματος εξουσίας. Μείνετε συντονισμένοι.

Υ.Γ. Ελπίζω ότι όσοι αντέξατε να διαβάσετε όλο αυτό το κείμενο μέχρι τέλους έχετε πλέον καταλάβει πού κολλάει το βιντεάκι στην αρχή.

This entry was posted in παραμυθακια, υπεροψιες, ψυχοτραυματικα, δικτυολογιες, ελπιδες. Bookmark the permalink.

23 Responses to Χειραγώγηση vs. Χειραφέτηση

  1. Ο/Η ξωτικό λέει:

    καλά τα λες!
    περιμένω εναγωνίως το επόμενο
    (το βιντεάκι δεν το κατάλαβα, και το βρήκα μάλλον σεξιστικό)

  2. Ο/Η Elikas λέει:

    @ξωτικό
    Μάλλον σεξιστικό; Κάργα σεξιστικό είναι, όχι μάλλον. Και φοβερά δημοφιλές επίσης (1.2Μ views & 1.361 likes), ακριβώς γιατί απευθύνεται σε αρχέγονα ένστικτα με ευρηματικό και θεαματικό τρόπο. Κατά κάποιον τρόπο είναι εκεί για να προπαγανδίσει αλληγορικά ένα κείμενο που αναφέρεται τόσο στον δέκτη της σφαλιάρας (χειραγώγηση), όσο και σ’ αυτόν που τη ρίχνει (χειραφέτηση). Η παρουσία του γκλίτερ σηματοδοτεί τη διάλυση του λαϊκού κινήματος αν θέλεις, ή τη μελλοντική συντριβή του μηχανισμού καθεστωτικής προπαγάνδας. Εξαρτάται από τη θέση του παρατηρητή βέβαια – όταν είναι κανείς στα τέσσερα δεν μπορεί να αποκτήσει σφαιρική εικόνα της κατάστασης.

  3. Ο/Η HappyHour λέει:

    Αναμένουμε λοιπόν με αγωνία…

    (εγώ πειράζει που θαύμασα το γυναικείο οπίσθιο με την γυναικεία ζήλεια να ξεχειλίζει; )
    (επίσης το βιντέο μπορεί να ερνημευτεί και ως το εναρκτήριο λάκτισμα (ή ράπισμα) για αφύπνιση)

  4. Ο/Η Pasaenas λέει:

    Θα προσθέσω δύο επίκαιρες φράσεις και θα σου πω να περνάς πιο συχνά από το blog. Δεν το προτείνω σε οποιονδήποτε, αλλά επειδή σε παρακολουθώ νιώθω πως δε θα νιώσεις ότι χάνεις το χρόνο σου. «Δε φτάνει πια να στοχάζεσαι, πρέπει και να αγαπάς. Δεν φτάνει πια να στοχάζεσαι και ν’ αγαπάς, πρέπει να δρας. Δεν φτάνει πια να στοχάζεσαι, ν’αγαπάς και να δρας. Πρέπει και να υποφέρεις». Ουγκώ. «Πρέπει να αναζητήσουμε αποσπάσματα, σκλήθρες, κομμένα νύχια, οτιδήποτε έχει μετάλλευμα μέσα του, οτιδήποτε είναι ικανό να νεκραναστήσει το σώμα και την ψυχή». Χ. Μίλερ.

    • Ο/Η Ανώνυμος λέει:

      ??? Η παρουσία του γκλίτερ σηματοδοτεί τη διάλυση του λαϊκού κινήματος αν θέλεις, ή τη μελλοντική συντριβή του μηχανισμού καθεστωτικής προπαγάνδας.

      Και το κλάσιμο τι είναι, η βίαιη ανατροπή του καθεστώτος ( με το gliter να ανεμίζει )

  5. Ο/Η Elikas λέει:

    @HappyHour
    Μ’ άρεσε ο όρος «εναρκτήριο ράπισμα». Αν και η σφαλιάρα με τη δημιουργία της νέας κυβέρνησης δεν είναι η πρώτη, ούτε η τελευταία.

    @Pasaenas
    Πρέπει να υποφέρουμε; Ενδεχομένως ναι, αλλά μόνο αν πρόκειται να κατανοήσουμε γιατί υποφέρουμε. Έτσι ώστε να αποφασίσουμε να αλλάξουμε κάτι στη ζωή μας. Αλλιώς, είμαστε απλά πεσμένοι στα τέσσερα και τις τρώμε.

    @Ανώνυμος
    Μπουρλότο. Αν θέλει κανείς να βρει ερμηνείες, υπάρχουν άπειρες. Το σημαντικό είναι ότι το «bitch slapping» έχει αναδειχθεί σε εθνικό μας σπορ. Με τον ‘κυρίαρχο’ λαό στο ρόλο της bitch (που αμάρτησε και ως εκ τούτου πρέπει να μάθει να της αρέσει το ξύλο).

  6. Ο/Η voodoo λέει:

    to keimeno den to diavasa alla to videaki ta spaei!

  7. Ο/Η Yannis Tsal λέει:

    Περιμένουμε εναγωνίως τις προγραμματικές δηλώσεις του λαϊκού επιτροπάτου αντι-παιδείας και αντι-προπαγάνδας. Κι εγώ πιστεύω πως η παιδεία, ο πολιτισμός κλπ είναι περισσότερο το αποτέλεσμα μιας καλής μορφής εξουσίας (αν δεχτούμε ότι υπάρχει τέτοια) παρά η προϋπόθεση. Αν περιμένουμε να μορφωθούμε και να συνειδητοποιηθούμε μέσα από το σύστημα, δηλαδή όσο επιτρέπει το σύστημα, κλάφτα Μπάμπη (Παπαδημητρίου). Αν φιλοδοξούμε να το πετύχουμε με δικά μας μέσα, ο καθένας μόνος του ή άντε σε επίπεδο οικογένειας (βλ. Κυνόδοντας) πάλι μια τρύπα στο νερό κάνουμε αν περιμένουμε να σοβαρευτούμε και να βηματιστούμε σε ένα υπολογίσιμο πλήθος. Οπόταν τι μένει; Να ξεσηκωθούμε με ό,τι έχουμε, από θέση πιο αδύναμη προφανώς, αλλά αξιοποιόντας κάποια ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα που μπορεί να έχουμε, όπως φαντασία και κάποιε ςκαλές ιδέες, και φυσικά, λίγη καλή τύχη.

    Λίγη ιστορία. Ο Λένιν το 1903 έριξε και επέβαλε την ιδέα του κόμματος «Νέου Τύπου», δηλαδή του Κομμουνιστικού Κόμματος. Ένα Κόμμα που να απαρτίζεται από «επαγγελματίες» κομμουνιστές, δηλαδή ανθρώπους ικανούς και στρατευμένους full time στην υπόθεση της απελευθέρωσης και επικράτησης του προλεταριάτου. Οι ερασιτεχνισμοί, βολονταρισμοί και τυχοδιωκτισμοί σχεδόν πάντα δεν οδηγούν πουθενά, ή πετυχαίνουν μόνο πρόσκαιρα αποτελέσματα. 100+ χρόνια μετά όμως, το κεφάλαιο και η εξουσία έχει γιγαντωθεί και συγκεντρωθεί πάρα πολύ, αν και η συστημική προπαγάνδα προσπαθεί να μας πείσει για το αντίθετο. Δεν αρκεί ένα καλά οργανωμένο συνωμοτικό κόμμα ή κίνημα για να διαβρώσει την κατεστημένη τάξη και τελικά να την ανατρέψει. Τι παραπάνω χρειάζεται; Ένα πρώτο βήμα είναι να αξιοποιηθεί η γνώση και η εμπειρία 100 χρόνων. Επιπλέον ο καθένας προσθέτει τις ιδέες και τα μέσα του. Και λίγη καλή τύχη πάντα, δεν την υποτιμάμε. Αν δεν κάνω λάθος σε εκείνο το ιστορικό συνέδριο του ΣΔΕΚΡ του 1903, οι μπολσεβίκοι επικράτησαν για μια μόλις ψήφο και με μπόλικο παρασκήνιο.

    ΥΓ: Οι γόβες στο βίντεο τι συμβολίζουν; Λουμπουτέν πάντως δεν είναι αφού δεν είναι κόκκινες από κάτω.

  8. Είναι νομίζω φανερό ότι ζητάτε ομόλογα ΕΤΒΑ. (Με εγγυημένη απόδοση).

    Η παιδεία (όχι η απόκτηση δεξιοτήτων μέσω εκπαίδευσης) χειραγωγείται και σαμποτάρεται επιτυχώς για προφανείς λόγους. Πολύ δύσκολα θα αλλάξει κάτι.

  9. Ο/Η Fileas Fog λέει:

    Διαβάζω όλα αυτά τα post που γράφονται για την Ελλάδα τις τελευταίες μέρες. Μπορεί αυτά που θα πώ να είναι λίγο εκτός θέματος και απο άλλη ταινία, αλλά εγώ θα τα καταθέσω.

    Και τι θέλετε δηλαδή? Να ψηφίσει αυτός ο ηλίθιο-λαμόγιο-κουτοπόνηρος λαός? Δηλαδή πόσο ΗΛΙΘΙΟΣ με όλη την έννοια της λέξης πρέπει να είσαι για να ψηφίζεις επι 3 δεκαετίες τα δύο μεγάλα κόμματα και τους ίδους ΗΛΙΘΙΟΥΣ-ΛΑΜΟΓΙΑ πολιτικούς?
    H προπαγάνδα και η χειραγώγηση δεν «περνάει» σε ένα σκεπτόμενο λαό, με παιδεία, συνείδηση, κριτική σκέψη, πνευματική διαύγεια και πολιτισμό. Δυστυχώς ο καθένας είναι άξιος της μοίρας του.
    Όχι κύριοι, δεν τον εμπιστεύομαι τον ελληνικό λαό, δεν εμπιστεύομαι ούτε την κρίση του, ούτε τη νοημοσύνη του.

    Και να σας πώ και κάτι? Δε με ενδιαφέρει πια που θα καταλήξει, έχει πάψει εδώ και καιρό να με απασχολεί το θέμα.
    Δε μου καίγεται καρφί πλέον. Ναι είμαι κυνικός, είμαι μηδενιστής, αλλά αυτό το λαό τον γράφω στα @@ μου πλέον.

    Βρέθηκα αυτές τις μέρες στην Ελλάδα, θα αναφέρω απλά ένα παράδειγμα της καθημερινότητας. Ήμουν για καφέ, και μέσα στο μαγαζί
    γινόταν Ο χαμός απο ντουμάνι και κάπνισμα, οι περισσότεροι ήταν με ένα τσιγάρο στο χέρι και κάπνίζαν σα φουγάρα! Δεν άντεξα, μου
    ήρθε να κάνω εμετό και σηκώθηκα κι έφυγα. Δεν είναι αυτό βία και σταρχιδισμός τον άρρωστων καπνιστών έναντι των μη-καπνιστών??
    Υπάρχει ο νόμος κατά του καπνίσματος που τον έχουν γράψει όλοι στα παλιά τους τα παπούτσια. Δηλαδή ακόμη και για τα αυτονόητα
    γαμώ την πουτάνα μου θέλετε νόμους (που ούτως η άλλως δεν τηρείτε) και πρέπει να είναι κάποιος απο πάνω με το μαστίγιο για να σας
    τους επιβάλλει??
    Άν ένας λαός δεν έχει τη στοιχειώδη συνείδηση και ευγένεια να σέβεται το συνάνθρωπό του, τότε να ΠΑΕΙ ΝΑ ΓΑΜΗΘΕΙ!

    Ακόμη κι όταν ζεί στο εξωτερικό, το βλέμμα του είναι στραμμένο στην Ελλάδα, νοσταλγία για την «πατρίδα», και θέλει να γυρίσει πίσω,
    και όλες αυτές τις ρομαντικές παπαρίτσες..»Και πώς είναι έτσι εδώ, και τι χάλια κλίμα είναι αυτό, και δεν έχει μπουζουκοκατάσταση και φραπέ, και δεν έχει τουρκογύφτικα ελληνικά κλόουν τραγούδια, και δε μ’αρέσει, και εδώ οι λαοί είναι ψυχροί και απόμακροι, κτλ κτλ».. Άμα δε σ’αρέσει ρε βλάκα φύγε και γύρνα πίσω μέσα στα σκατά και στα χονδρόπετσα-ζωοειδή. Ηλίθιε βλάκα κολοέλληνα!
    Τώρα θα μου πείς, ναί και στην υπόλοιπη ευρώπη υπάρχουν χονδρόπετσα-ζωοειδή, αλλά τουλάχιστον τηρούν τους στοιχειώδης κανόνες,
    έχουν μια παιδεία, υπάρχει μια έμφυτη ευγένεια και συνείδηση.

    Μπορεί το παράδειγμα να σας φαίνετε ανόητο, και να μου πείτε εδώ ο κόσμος καίγεται, πεινάει, και εσύ ασχολείσαι με το τσιγάρο??
    Όχι κύριοι, δεν είναι έτσι, αυτό το παράδειγμα δείχνει τη βαθύτερη νοοτροπία και κουλτούρα αυτού του λαού, που είναι ανατολίτης
    και καμία σχέση δεν έχει με τη δυτική και βόρεια ευρώπη. Μαιμού Ευρωπαίος είναι!

    Ναι μπορεί οι αρχαίοι έλληνες να ήταν το λίκνο του δυτικού πολιτισμού, και τότε η υπόλοιπη ευρώπη να ήταν οι βάρβαροι, αλλά τώρα συμβαίνει
    ακριβώς το ανάποδο! Things change you know, ξεκολλήστε!!

    Μόνο και μόνο αυτή η αγελαδίσια έκφραση στο πρόσωπο των ανθρώπων στην Ελλάδα λέει πολλά.
    Άαααααντε γειά ρε! Άααααααααντε γειά!

    Κι όμως, κατά βάθος τους αγαπώ τους ανθρώπους στην Ελλάδα. Γιατί εκεί μεγάλωσα. Κι έμαθα πολλά. Αλλά δεν μπορώ πλέον να κάτσω να ασχοληθώ μαζί τους. Δεν βρίσκω κανενα νόημα σε αυτό.

    Καλημέρα!

    P.S: Ζητώ συγνώμη για τα «bad» words.

    -Fileas

  10. Ο/Η Elikas λέει:

    @Tsal
    Τα δεδομένα που διαμορφώνουν την Ιστορία αλλάζουν, ακόμα κι αν οι άνθρωποι κατά βάθος παραμένουν ίδιοι. Πέρα από το πού οδήγησε η ιεραρχική δομή ενός κόμματος που εκμεταλλεύτηκε στο έπακρο τη δύναμη της προπαγάνδας για να καταλάβει την εξουσία πριν από σχεδόν έναν αιώνα, η σύνθεση του πληθυσμού και τα μέσα χειραφέτησης που έχουν οι μάζες στη διάθεση τους έχουν αλλάξει δραματικά. Από αγράμματους προλετάριους έχουμε περάσει σε καταρτισμένους (αν όχι μορφωμένους) πολίτες με κινητά και λάπτοπ, προφίλ σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, κλπ. Ο μέσος άνθρωπος μιας ανεπτυγμένης κοινωνίας έχει πλέον τη δυνατότητα να εκφραστεί δημόσια και να επικοινωνήσει μαζικά. Κι αυτό είναι κάτι που αλλάζει εντελώς το τοπίο.

    @Πόλσε
    Συμφωνούμε ότι η παιδεία κι ο πολιτισμός σαμποτάρονται συνειδητά και για ευνόητους λόγους. Και όντως δεν είναι εύκολο να ανατραπούν οι ισορροπίες. Είναι ωστόσο εφικτό, αρκεί να συνειδητοποιήσουμε τη δύναμη που έχουμε στα χέρια μας. Και την οποία με κάθε τρόπο προσπαθεί η εξουσία να αφαιρέσει (γιατί νομίζεις ότι ανέλαβε να εξυγιάνει τις υποδομές μας ο Βορίδης; )

    @Fileas
    Συμμερίζομαι την απογοήτευση και τον εκνευρισμό σου, αλλά διαφωνώ κάθετα με τα συμπεράσματα στα οποία καταλήγεις. Πρώτον, γιατί σαν κάτοικος εξωτερικού έχω απομυθοποιήσει πολλές από τις υποτιθέμενες αρετές των «πολιτισμένων» Ευρωπαίων (οι οποίοι σιγά-σιγά αρχίζουν και συνειδητοποιούν ότι η οικονομική και πολιτική κρίση τους έρχεται κατακέφαλα και απειλεί τη δημοκρατία και την ευημερία τους). Και αναξιοκρατία υπάρχει έξω, και παραοικονομία, και διαπλοκή, και πολιτισμική έκπτωση, κι απ’ όλα. Με διαφορετική μορφή ίσως συγκριτικά με την Ελλάδα, αλλά όχι κατ’ ανάγκην σε μικρότερο βαθμό. Απλά τα μεγάλα κοινωνικά προβλήματα γίνονταν μέχρι σήμερα out sourcing, κι έτσι ο Ολλανδός, ο Γάλλος κι ο Γερμανός μπορούσαν να απολαμβάνουν την επίπλαστη νιρβάνα τους χωρίς να πολυνοιάζονται για το τι συμβαίνει στα εργοστάσια της Κίνας ή στα ορυχεία της Αφρικής.

    Ο δεύτερος λόγος που διαφωνώ με τα συμπεράσματα σου είναι ότι δεν πιστεύω σε καλές και κακές ράτσες, αλλά σε καλές και κακές νοοτροπίες. Και οι νοοτροπίες διαμορφώνονται από ένα συνολικό πολιτισμικό σύστημα, που περιλαμβάνει πολιτικούς, παπάδες, δημοσιογράφους, καλλιτέχνες, κ.ο.κ. Όταν το κοινωνικό πρότυπο με το οποίο βομβαρδίστηκαν ολόκληρες γενιές Ελλήνων ήταν «ο καθένας για την πάρτη του» και «δεν θα γίνεις Έλληνας ποτέ», πώς περιμένεις να προκύψει αμφισβήτηση σε μαζική κλίμακα; Ακόμα και τώρα που τα πάντα έχουν καταρρεύσει, ελάχιστοι είναι εκείνοι που κατανοούν ότι αυτό που έφταιξε δεν ήταν ούτε η σκάρτη πολιτική εξουσία, ούτε ο σκάρτος λαός, αλλά μία σκάρτη δομή πάνω στην οποία στηρίχτηκαν τα πάντα. Επιπλέον, όταν δεν σε σέβεται το κράτος έχεις την τάση να μην το σέβεσαι κι εσύ. Τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του μετρό, η συμπεριφορά των Ελλήνων στους σταθμούς και τα βαγόνια θύμιζε Ελβετία – ακριβώς γιατί ένιωθαν ότι τα χρήματα και οι κόποι τους έπιασαν τόπο και δεν έγιναν φτερά. Τώρα που όλα πάνε κατά διαόλου, ακόμα και το κάπνισμα σε κλειστούς χώρους έχει φτάσει να θεωρείται πράξη αντίστασης (χωρίς αυτό να σημαίνει ότι το δικαιολογώ).

  11. Νομίζω πως κάθε σώφρων πολίτης και ψύχραιμος και λίγο μορφωμένος πολίτης θα έβλεπε την αποτελεσματική -εκ των υστέρων- χειραγώγηση με το πρόσωπο του Παπαδήμου.

    • Ο/Η fergy λέει:

      Όλα έτσι δε μας τα σερβίρουν; Ως τη μόνη λύση; ΔΝΤ, Μεσοπρόθεσμο, Παπαδήμο… Απλά πρέπει να κλείσουμε τελείως τις τηλεοράσεις…

  12. Ο/Η Fileas Fog λέει:

    @Elika
    Υπάρχουν και Έλληνες, που μεγάλωσαν μέσα στο ίδιο πολιτισμικό σύστημα με τους υπόλοιπους, αλλά είναι σκεπτόμενοι, με κριτική σκέψη, συνειδητοποιημένοι, και διαθέτουν αληθινή παιδεία και πολιτισμό. Κι αυτοί ακριβώς με την ίδια νοοτροπία γαλουχήθηκαν, ένιωσαν ακριβώς την ίδια δυσοσμία μέχρι το κόκκαλο, τη μιζέρια, την κουτοπονηριά, τα μαύρα τσεμπέρια και το σκοταδισμό, αλλά δεν κατέληξαν να είναι «μαιμούδες» και άκριτα άβουλα όντα.

    Μιλάς για νοοτροπίες που διαμορφώνονται από ένα συνολικό πολιτισμικό σύστημα και δεν πιστεύεις σε καλές και κακές ράτσες. Η κοινωνία διαμορφώνει και σμιλεύει τον άνθρωπο σε ένα βαθμό (μικρό ή μεγάλο, δεν έχει σημασία) αλλά το υπόλοιπο κομμάτι είναι αποκλειστικά κληρονομικότητα, γενετικό υλικό, εξέλιξη εκκατομυρίων χρόνων. Δεν μπορούμε να το αμφισβητήσουμε αυτό.
    Καταρχήν για μένα δεν υπάρχει «καλό» και «κακό», πόσο μάλλον καλές και κακές ράτσες. Υπάρχουν όμως «ράτσες» που έχουν γενετικά προκαθορισμένες τάσεις, γονίδια που αν βρεθούν σε «ευνοικό» περιβάλλον βρίσκουν την ευκαιρία να εκφραστούν. Κι όμως μερικές φορές αυτό είναι αρκετό για να κάνει τη διαφορά ανάμεσα σε έναν άνθρωπο μαιμού και σε ένα πολιτισμένο ον.
    Αν βάλεις ένα πίθηκο να μεγαλώσει μέσα σε μια «πολιτισμένη» ανθρώπινη κοινωνία, ε με συγχωρείς, αλλά πίθηκος θα παραμείνει.
    Και να μην παρεξηγηθώ, δεν μιλάω για άρειες φυλές, γενοκτονίες και eugenics!
    Αναφέρομαι απλά σε κάτι που είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο και που δεν μπορούμε να παραβλέψουμε.

    Και εννοείται πως υπάρχει αντικειμενική αλήθεια..Αυτό που αλλάζει είναι απλά το πρίσμα, η διάσταση (3η, 4η, 5η κτλ), και η οπτική γωνία που την κοιτάς.

    Και κατά τη γνώμη μου, σημαντικά κομμάτια της νοοτροπίας και της κουλτούρας μιας κοινωνίας, εμποτίζουν στο DNA πολύ πιο γρήγορα και αποτελεσματικά απ’ότι υποστηρίζει ο δαρβινισμός.

    Όλοι «θεωρητικά» γενιούνται ίσοι, με τα ίδια δικαιώματα, αλλά (και πάλι θεωρητικά) δεν καταλήγουν στο ίδιο επίπεδο.
    Η κοινωνική διαστρωμάτωση πάντα θα υπάρχει (δίκαιη ή μή), δε θα μπορούσε να είναι διαφορετικά (εκτός και αν η σχεδόν ανύπαρκτη συνείδηση του ανθρώπου εκτοξευθεί σε τέτοιο βαθμό που ουσιαστικά θα μιλάμε για ένα νέο είδος, τότε το ξανασυζητάμε).

    Τέλος πάντων, για να επανέλθω:
    Υπάρχουν ακόμα διαφημίσεις στην ελληνική τηλεόραση, με μέντιουμ, ταρώ, προβλέψεις, ανάλυση προσωπικών σχέσεων και ότι άλλη βλακεία μπορείς να φανταστείς. Τις είδα πρόσφατα και έβγαλα σπυράκια. Έλεος δηλαδή, υπάρχουν ακόμα σήμερα άνθρωποι που συμβουλεύονται μελλοντολόγους, προφήτες, παπάδες, ξωτικά και νάνους?? Ε συγνώμη, σε πόσο ΗΛΙΘΙΟ λαό θα πρέπει να απευθύνεσαι για να βάζεις τέτοια διαφήμιση?
    Τώρα θα μου πείς τα τηλεοπτικά σκουπίδια, reality και κλόουν του κολοσσαίου που απευθύνονται σε ένα ΠΟΛΥ αποβλακωμένο κοινό, υπάρχουν σε όλη την Ευρώπη και Αμερική (απο όπου και ξεκίνησαν). Δεν αντιλέγω ότι τέτοιο κοινό υπάρχει all over the globe. Αλλά αυτό είναι μια άλλη κουβέντα.

    -Fileas

  13. Ο/Η Elikas λέει:

    Φιλέα, μιλάς γιατί προφανώς δεν έχεις δει ολλανδική τηλεόραση. Μετά τις 12 τα μεσάνυχτα, όλα τα κανάλια παίζουν «τηλεφώνησε μου τώρα» και δείχνουν κακομακιγιαρισμένες βλαχάρες να τρίβουν τα βυζιά τους βαριεστημένα. Πριν τις 12 τα μεσάνυχτα, τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα. Και κάτι ανάλογο συμβαίνει σχεδόν παντού. Έχω πετύχει BBC να παίζει YouTube βιντεάκια με κλανιές σε prime time. Γιατί αυτά θέλει ο κόσμος; Ή μήπως γιατί αυτά εκπαιδεύεται να θέλει ο κόσμος;

    ΟΚ, κάποιοι ξεφεύγουν και καταλήγουν να ακούν Μπαχ και να διαβάζουν Τζόις. Μαγκιά τους – ιδίως αν προέρχονται από οικογένειες εργατικής τάξης. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι οι υψηλού μορφωτικού επιπέδου άνθρωποι είναι ανώτεροι γενικώς, και σε καμία περίπτωση ότι είναι καλύτεροι. Που στο κάτω-κάτω είναι κατάρα να είσαι εσύ ο έξυπνος και καλλιεργημένος και να περνάς μια ζωή περικυκλωμένος από άξεστους ηλίθιους. Κι από τη στιγμή που τους βλέπεις σαν άξεστους ηλίθιους και ούτε κάνεις κάτι για να τους βοηθήσεις να γίνουν πιο έξυπνοι αλλά ούτε και για να τους εκμεταλλευτείς και να κερδίσεις κάτι από την ηλιθιότητα τους, γίνεσαι κι εσύ σαν τα μούτρα τους. Κι όπως ακριβώς όλοι οι υπόλοιποι, δεν το συνειδητοποιείς καν ότι είσαι ηλίθιος, ούτε θυμάσαι φυσικά πότε και με ποιο τρόπο έγινες.

    Όσον αφορά το «επιστημονικά τεκμηριωμένο» που δεν μπορούμε να παραβλέψουμε, εγώ το μόνο που ξέρω με σιγουριά είναι ότι οι κλιματολογικές συνθήκες επηρεάζουν κάποια γονιδιακά χαρακτηριστικά όπως η αυξημένη ποσότητα μελανίνης σε λαούς που ζουν κάτω από ντάλα ήλιο. Όλα τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά (π.χ. τεμπελιά, κουτοπονηριά, καπατσοσύνη, υπευθυνότητα) είναι επίκτητα και εντελώς σχετικά με τη θέση και τις προκαταλήψεις του παρατηρητή. Κι ακόμα κι αν δεχτούμε ότι κάποιοι άνθρωποι είναι γεννημένοι για να γίνουν ιδιοφυείς καλλιτέχνες ενώ κάποιοι άλλοι είναι γεννημένοι για να γίνουν ταρίφες, αμφιβάλω ότι υπάρχει επιστημονική μελέτη που να αποδεικνύει ότι η αναλογία στην Ελλάδα διαφέρει αισθητά σε σχέση με οποιοδήποτε άλλο μέρος στον κόσμο.

  14. Ο/Η Fileas Fog λέει:

    Έλικα, δεν είπα ότι οι υψηλού μορφωτικού επιπέδου άνθρωποι και οι καλλιεργημένοι είναι ανώτεροι, ούτε καλύτεροι. Υπάρχουν πάμπολοι από δαύτους που είναι πολύ επικίνδυνοι για το ανθρώπινο είδος.
    Μιλάω για μια άλλη μορφή «ανωτερότητας» αν θες που έχει να κάνει με τα επίπεδα της ανθρώπινης συνείδησης. Και αυτό που ξέρω είναι ότι αυτό δεν είναι επίκτητο. Ίσως να μπορεί να καλλιεργηθεί μέχρι ένα βαθμό, αλλά χρειάζεται το υπόβαθρο για να αναπτυχθεί. Έχω συναντήσει ανθρώπους αμόρφωτους (να μην ξέρουν καν να διαβάζουν), που σαν όντα όμως είναι πολύ «ανώτερα» από κάποιους που ακούνε Μπάχ, διαβάζουν Τζόις και φοράνε φράκο. Δεν έχει να κάνει.

    Το να εκμεταλλεύεσαι τους άξεστους ηλίθιους για να κερδίσεις κάτι από την ηλιθιότητά τους είναι που σε κάνει ηλίθιο και σαν τα μούτρα τους. Το να προσπαθείς να εκμεταλλευθείς τους «ηλίθιους» για να κερδίσεις (κάτι που υπάρχει έντονα στην ελληνική νοοτροπία, θεωρείται «μαγκιά» ξέρεις), είναι η απόλυτη ηλιθιότητα για μένα, και όχι αυτό που υποστηρίζεις εσύ.
    Ο κάθε άνθρωπος έχει τη δική του ηθική υπόσταση, αλλά μη μου πεις ότι θα ήσουν ποτέ ο επιχειρηματίας πίσω από διαφήμιση του τύπου «“τηλεφώνησε μου τώρα» της ολλανδικής τηλεόρασης που αναφέρεις.

    Αν ήμουν «έξυπνος και καλλιεργημένος» θα πήγαινα να ζήσω εκεί που υπάρχουν περισσότεροι ομοϊδεάτες (ναι υπάρχουν τέτοια μέρη, πολύ καλύτερα απ΄την Ελλάδα) και δε θα καθόμουν να προσπαθήσω να κάνω καλύτερους τους άξεστους ηλίθιους. Δεν θα προσπαθούσα να αλλάξω τον κόσμο, μου φαίνεται ουτοπικό και δεν βρίσκω κάποιο νόημα σε αυτό.
    Αν ζούσα ανάμεσα σε πιθήκους, θα έφευγα και θα πήγαινα να ζήσω με τους ανθρώπους, ενώ άλλοι θα μένανε και θα προσπαθούσαν να βοηθήσουν και να εκπολιτίσουν τους πιθήκους. Το δεύτερο δε σε κάνει απαραίτητα ήρωα, οραματιστή, ούτε πιο έξυπνο και λιγότερο ηλίθιο από μένα που θα έφευγα. C’est la vie.
    Μην ξεχνάς ότι κι εσύ έφυγες, δεν έμεινες στην Ελλάδα να φας κι άλλο σκατό στη μάπα.

    Και κάτι ακόμη. Υπάρχει μια αλληλένδετη σχέση των ανθρώπων με τις νοοτροπίες και τα πολιτισμικά συστήματα ακόμη και με τα πολιτεύματα. Δεν μπορείς να απομονώσεις το λαό και να πεις ότι το σύστημα φταίει. Και δεν πιστεύω ότι αν αλλάξεις το σύστημα τότε αυτό θα διαμορφώσει και το λαό, το ανάποδο ίσως είναι πιο ρεαλιστικό, αλλά και πάλι δεν είναι τόσο απλό. Τα πάντα συνδέονται μεταξύ τους πολλαπλώς.
    Αυτοί που οδηγούν τις εξελίξεις και την ανθρωπότητα, είναι πάντα λίγοι, ο λαός απλά ακολουθεί. Και σε καμία περίπτωση δεν υπονοώ ολιγαρχικά καθεστώτα. Ακόμη και σε φαινομενικά ή και πραγματικά δημοκρατικά πολιτεύματα πάντα οι λίγοι οδηγούν. Η μάζα απλά ακολουθεί.

    Λες ότι ο κόσμος «εκπαιδεύεται» στο να βλέπει βλακο-εκπομπές. Έχω βαρεθεί να ακούω δικαιολογίες του τύπου: ο «αθώος» λαός και οι ένοχοι δυνάστες που τον χειραγωγούν. Λες και ο λαός είναι ένα μικρό άβγαλτο παιδάκι που πρέπει να τον πάρουν απ΄το χέρι να του δείξουν το σωστό δρόμο, λες και είναι μια άμορφη μάζα που μπορούν να την πλάσουν όπως θέλουν. Όχι δεν είναι έτσι και σ’αυτό είναι που διαφωνώ κάθετα μαζί σου. Και αν ο λαός έχει νοημοσύνη βατράχου και εκτελεί άκριτα τις εντολές των από πάνω και αφήνεται να τον καθοδηγήσουν όπως αυτοί γουστάρουν, τότε είναι άξιος της μοίρας του.

    -Fileas

  15. Ο/Η Μαλάκας λέει:

    Έχω βρει ένα εμβόλιο που αλλάζει το DNA προς το πιο πολιτισμένο ,
    Έχει μόνο μερικές ατέλειες.
    Προς το παρών ο Πίθηκος ακούει Γκούσταβ Μάλερ και διαβάζει βιτγκεσταϊν
    Αλλα ….
    Ταυτόχρονα κλάνει , ρεύετε, και φτύνει τον διπλανό του.
    Α δεν κατεβάζει και το καπάκι όταν κατουράει.
    …. Σε μερικές μέρες θα το τελειοποιήσω.

  16. Ο/Η Μακάκας λέει:

    Μαλάκα, τι σου φταίει ο Πίθηκος να τον χρησιμοποιήσεις ως πειραματόζωο?
    Δοκίμασέ το στον εαυτό σου, και ξαναπόσταρε να δούμε τα αποτελέσματα..

  17. Ο/Η Do It Yourself λέει:

    «Γιάαααα περάστε, γιά περάστε!(*)
    Έχω πράμμα που σαλεύει!»

    Άσε που μπορεί και να ξε-σαλεύει ή να ξεσαλώνει…

    Άσε που είναι και μιά πολύ καλή «συνταγή» από-χειραγώγησης!…

    —————–
    (*) από το duityrself.blogspot.com

  18. Ο/Η neropistolero λέει:

    Έλικα νομίζω ότι η διέξοδος από τον κύκλο της προπαγάνδας είναι γνωστή από τότε που υπάρχει προπαγάνδα. Δε θέλω να είμαι απαισιόδοξος, αλλά αυτός που θα προσπαθήσει να βγει, θα έρθει αντιμέτωπος με ένα σύστημα εκατοντάδων χρόνων θα τολμήσω να πω. Αυτοί που χειρίζονται την προπαγάνδα, εξελίσονται ανάλογα με τις εποχές και τα μέσα. Θα έλεγα ότι είναι και ένα βήμα μπροστά συνεχώς. Θα συμφωνήσω με τον Κάρολο ότι είναι πολύ δύσκολο να αλλάξει κάτι. «Αυτός ο κόσμος δε θα αλλάξει ποτέ» που είπε κι Αλλάχ στον Κεμάλ. Όταν κάτι άλλαξε, τότε ήταν λάθος του προπαγανδιστή. Πίεσε τις μάζες πέρα από τα όριά τους. Αυτός είχε τη μπάλα κι έβαλε αυτογκόλ. Αν χειριζόταν καλύτερα τα μέσα και τις υποδομές που σε κάθε ιστορική περίοδο διέθετε τότε δε θα είχε πρόβλημα να διατηρήσει επ’αόριστον τον έλεγχο της μάζας. Ίσως αυτό να είναι και η αχίλλειος πτέρνα του συστήματος, ότι είναι άνθρωποι που χειραγωγούν και οι άνθρωποι γίνονται άπληστοι, ενώ οι χειραγωγούμενοι έχουν και όρια.
    Κι εγώ ζω στο εξωτερικό (σε μια από τις ανεπτυγμένες χώρες της Β. Ευρώπης) και συμφωνώ ότι η χειραγώγηση και η προπαγάνδα υπάρχουν παντού, με άλλο τελικό αποτέλεσμα, αλλά όπως και να’χει χειραγώγηση, με πλήρως ελεγχώμενη λαϊκή μάζα. Συμφωνώ επίσης με αυτό που είπες, πως αν υποθέσουμε ότι κάποιος δεν είναι ηλίθιος και ζει ανάμεσα σε ηλίθιους, ή πρέπει να τους βοηθήσει ή να τους εκμεταλλευτεί και στην καλύτερη να νοιώσει στιγμιαία τύψεις.

    Ωραίο το ποστ σου, πολύ αισιόδοξο. Ανυπομονώ για τη συνέχεια.

  19. Ο/Η petalouditsa λέει:

    Καλησπερα απο τη βροχερη Αθηνα! Καλες γιορτες ευχομαι, να περασεις υπεροχα και να μαζεψεις δυναμεις, γιατι επεται συνεχεια!

Σχολιάστε